Thanh Điệu Tiếng Trung: Bí Quyết Phát Âm Chuẩn
Bài đăng này được viết rất công phu bởi người bạn Samridhi của chúng mình, người đang quản lý một trang Instagram (@chineselanguagestudygram) và kênh YouTube mà bạn nhất định nên theo dõi nếu bạn đang học tiếng Trung.
Hãy cùng Sam khám phá nhé…!
Như bạn có thể đã biết, tiếng Trung là một ngôn ngữ có thanh điệu.
Điều này có nghĩa là cùng một từ có thể mang ý nghĩa khác nhau khi được phát âm với các thanh điệu khác nhau.
Chính vì thế, việc nắm vững phát âm là vô cùng quan trọng.
Dù bạn là người mới bắt đầu học hay là người học trung cấp muốn tinh chỉnh lại cách phát âm thanh điệu, bài viết này sẽ là hướng dẫn toàn diện giúp bạn làm chủ thanh điệu tiếng Trung.
Khi đã phân biệt được bốn thanh điệu, bạn có thể áp dụng một số phương pháp sau đây để ghi nhớ thanh điệu hiệu quả hơn và không bao giờ quên chúng.
Thanh Điệu Tiếng Trung || Giới Thiệu Các Thanh Điệu
Thanh Điệu Tiếng Trung || Phát Âm Thanh Điệu Bằng Cử Chỉ
Thanh Điệu Tiếng Trung || Luyện Tập Thanh Điệu Theo Cặp
Thanh Điệu Tiếng Trung || Phóng Đại Các Thanh Điệu
Thanh Điệu Tiếng Trung || Đánh Dấu Thanh Điệu Bằng Màu Sắc
Thanh Điệu Tiếng Trung || Luôn Mang Theo Một Cuốn Từ Điển
Thanh Điệu Tiếng Trung || Hát Và Luyện Tập Các Câu Nói Nhanh
Thanh Điệu Tiếng Trung || Nghe Radio Và Xem TV
Thanh Điệu Tiếng Trung || Câu Hỏi Thường Gặp
Thanh Điệu Tiếng Trung || Giới Thiệu Các Thanh Điệu
Trước khi đi vào các mẹo ghi nhớ thanh điệu hiệu quả, điều quan trọng là bạn cần hiểu rõ khái niệm về thanh điệu.
Hãy nhớ rằng bất kể bạn nói ngôn ngữ nào, bạn đều sử dụng thanh điệu trong cuộc sống hàng ngày. Ví dụ, trong tiếng Anh, người ta có thể nói từ “mom” với nhiều sắc thái khác nhau.
Nếu bạn vui khi thấy mẹ, bạn có thể reo lên “Mom!” với giọng cao, phấn khởi.
Nếu đang tìm mẹ, bạn có thể gọi “Mom?” với giọng cao, như đang hỏi.
Nếu bạn bị mẹ mắng dọn phòng, bạn có thể làu bàu “But, mom!” với giọng dài, thở dài.
Nếu mẹ nói điều gì khiến bạn sốc, bạn có thể la lên “Mom!” với giọng ngạc nhiên, như chỉ trích.
Tất cả những sắc thái đó đều thể hiện bốn thanh điệu trong tiếng Trung.
Dưới đây là cách mô tả đơn giản cho từng thanh điệu:
Bây giờ, chúng ta hãy xem xét kỹ hơn về từng thanh điệu.
Hãy nhớ rằng trong tiếng Trung có bốn thanh điệu chính và một thanh nhẹ. Dưới đây là giải thích đơn giản về từng thanh.
Thanh 1
Phát âm âm tiết với cao độ đều và cao, giống như khi bạn hát một nốt cao “laaaa“.
Nó có một cao độ bằng phẳng, không lên xuống.
Ví dụ:
| Tiếng Trung | Pinyin | tiếng việt |
|---|---|---|
| 一 | yī | một |
| 他 | tā | anh ấy |
| 书 | shū | sách |
Thanh 2
Thanh 2 còn được gọi là thanh điệu đi lên.
Bắt đầu với một cao độ trung bình và sau đó nâng lên. Giống như cách bạn đặt câu hỏi với tông giọng đi lên ở cuối. Hãy tưởng tượng từ từ hỏi “Có đúng không?” với tông giọng nâng dần.
Ví dụ:
| Tiếng Trung | Pinyin | tiếng việt |
|---|---|---|
| 十 | shí | mười |
| 忙 | máng | bận |
| 难 | nán | khó |
Thanh 3
Thanh 3, hay còn gọi là thanh thấp đến trung bình, nổi tiếng là khó đối với người học.
Nhưng đừng lo, nó không khó như bạn nghĩ đâu!
Bắt đầu với một cao độ trung bình rồi hạ xuống một chút trước khi nhấc cao trở lại.
| Tiếng Trung | Pinyin | tiếng việt |
|---|---|---|
| 小 | xiǎo | nhỏ |
| 我 | wǒ | tôi |
| 很 | hěn | rất |
Thanh 4
Thanh 4 thường được gọi là “thanh điệu tức giận” – cũng có lý do của nó!
Điều quan trọng khi phát âm thanh này là đột ngột hạ thấp tông giọng. Giống như một câu tuyên bố dứt khoát hoặc mệnh lệnh.
Cùng xem một số ví dụ:
| Tiếng Trung | Pinyin | tiếng việt |
|---|---|---|
| 爱 | ài | yêu |
| 不 | bù | không |
| 去 | qù | đi |
Thanh nhẹ
Thanh nhẹ giống như một âm ngắn, mềm và không nhấn mạnh. Nó không có một cao độ nhất định.
Thanh này thường xuất hiện ở cuối câu hoặc là ký tự thứ hai trong các từ hai ký tự (chẳng hạn như 爸爸 bàba).
| Tiếng Trung | Pinyin | tiếng việt |
|---|---|---|
| 吗 | ma | từ nghi vấn |
| 的 | de | từ sở hữu |
| 吧 | ba | từ gợi ý |
Cuối cùng, đây là một video giúp bạn ôn lại các thanh điệu trong tiếng Trung trước khi chúng ta chuyển sang các kỹ thuật ghi nhớ!
Thanh Điệu Tiếng Trung || Phát Âm Thanh Điệu Bằng Cử Chỉ
Đối với những người mới bắt đầu, chiến lược này sẽ giúp bạn phát âm các thanh điệu chuẩn xác hơn.
Tất cả những gì bạn cần làm là bắt chước chuyển động của thanh điệu bằng ngón tay hoặc cả bàn tay của mình, giống như một nhạc trưởng đang điều khiển dàn nhạc.
Mặc dù có vẻ hơi ngớ ngẩn, nhưng các cử chỉ này sẽ cho biết loại dấu thanh nào cần đặt lên ký tự.
Dưới đây là các cử chỉ mà bạn có thể sử dụng khi đọc các ký tự với các thanh điệu khác nhau
- Thanh 1 (—) — Vẽ một đường thẳng ngang qua đầu để giữ cao độ đều và cao. Chú ý rằng các ký tự có thanh 1 thường nghe dài hơn, vì vậy hãy cố gắng vẽ một đường dài hơn hoặc vẽ đường tưởng tượng này chậm lại.
- Thanh 2 (/) — Vẽ một đường chéo nhanh từ góc dưới bên trái lên góc trên bên phải để nâng cao giọng một chút.
- Thanh 3 (V) — Vẽ hình chữ “V” hoặc “U” hướng hạ xuống rồi nâng cao giọng lại.
- Thanh 4 (\) — Vẽ một đường chéo nhanh từ góc trên bên trái xuống góc dưới bên phải để tạo sự nhấn mạnh mạnh mẽ.
- Thanh nhẹ (.) — Vẽ một dấu chấm để giữ phát âm ngắn gọn và chính xác.
Cách Đăng Ký Học Trên FLEXI CLASSES
Flexi Classes là nền tảng học ngôn ngữ trực tuyến 24/7 với giáo viên bản ngữ. Các lớp học trên Flexi Classes sẽ có sĩ số từ 1-5 học viên và được giảng dạy trực tuyến bởi các giáo viên…
Thanh Điệu Tiếng Trung || Luyện Tập Thanh Điệu Theo Cặp
Các thanh điệu khá dễ phát âm khi nói riêng lẻ. Để cải thiện khả năng đọc và nói lưu loát, bạn sẽ cần bắt đầu luyện tập chúng theo cặp.
Hãy bắt đầu với những cặp dễ hơn, bao gồm thanh 1 và thanh 4, sau đó chuyển sang các cặp khó hơn (cặp thanh 1 hoặc 4 với thanh 2 hoặc 3).
Thanh 2 và thanh 3 thường là những thanh mà nhiều người dễ nhầm lẫn, nên việc ghép các thanh theo độ khó sẽ giúp bạn làm quen với các kết hợp khác nhau và phát âm đúng khi đọc văn bản sau này.
Bạn sẽ gặp vô số các kết hợp thanh điệu trong các bài học của mình, vì vậy có thể tự chọn từ cho bài tập nói.
Nếu muốn có sẵn các bài tập, dưới đây là bảng gồm 20 kết hợp thanh điệu cho bạn:
| Thanh Điệu | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 1+1 fēi jī Máy bay | 1+2 fēi cháng Vô cùng | 1+3 zhōng wǔ Buổi trưa | 1+4 gāo xìng Vui | 1+5 bēi zi Cốc |
| 2 | 2+1 zuó tiān Hôm qua | 2+2 tóng xué Bạn cùng lớp | 2+3 méi yǒu Không có | 2+4 qián miàn Phía trước | 2+5 ér zi Con trai |
| 3 | 3+1 běi jīng Bắc Kinh | 3+2 nǔ ér Con gái | 3+3 shuǐ guǒ Hoa quả | 3+4 mǐ fàn Cơm | 3+5 wǒ men Chúng tôi |
| 4 | 4+1 chàng gē Hát một bài | 4+2 miàn tiáo Mì | 4+3 diàn nǎo Máy tính | 4+4 diàn shì TV | 4+5 bà ba Bố |
Dưới đây là một số lý do khác vì sao các bài tập cặp thanh điệu lại mang lại hiệu quả “thần tốc” cho việc học thanh điệu của bạn:
- Dễ dàng truy cập trong não bộ. Một khi đã thuộc một vài cặp thanh điệu, bạn sẽ thấy mình tự động lặp lại chúng trong đầu, dù bạn ở đâu.
- Phản ánh đúng tiếng Trung thực tế. Trong tiếng Quan Thoại, các thanh điệu không tồn tại một cách đơn lẻ mà luôn đi cùng nhau trong câu. Bài tập về cặp thanh điệu là bước trung gian tự nhiên để luyện thành câu hoàn chỉnh.
- Chúng đòi hỏi tư duy sâu và logic. Một điểm khó của thanh điệu là chúng không cố định, mà thay đổi tùy theo chuỗi thanh điệu kế tiếp. Các bài tập này giúp bạn rèn luyện tư duy phân biệt khi thanh điệu thay đổi theo ngữ cảnh.
- Giúp bạn phát hiện điểm yếu. Những bài tập này giúp bạn nhận ra ngay điểm yếu trong việc phân biệt các thanh điệu, đặc biệt là ở những thanh điệu dễ gây nhầm lẫn..
- Nhắm đúng vào điểm cần cải thiện. Tập trung vào các điểm yếu giúp bạn học thanh điệu nhanh hơn và hiệu quả hơn, tránh việc nhầm lẫn giữa các thanh điệu khi thực hành.
Thanh Điệu Tiếng Trung || Phóng Đại Các Thanh Điệu
Dù bạn đang đọc một đoạn văn hay thực hiện bài tập theo cặp thanh điệu, hãy phát âm các thanh điệu một cách hăng say!
Ban đầu có thể nghe hơi kỳ, nhưng điều này không còn quan trọng khi bạn luyện tập một mình, phải không?
Cách nhấn mạnh này sẽ tăng khả năng nhớ đúng các thanh điệu nên nghe, và càng luyện tập, bạn sẽ càng cải thiện phát âm của mình.
Mỗi thanh điệu đều mang một cảm giác riêng – ví dụ, thanh 1 nghe như niềm vui sướng vô hạn, còn thanh 3 lại như thể hiện sự hoang mang tột độ.
MẸO – Hãy xem qua hướng dẫn của chúng mình để biết thời gian học tiếng Trung mất bao lâu.
Điều bạn cần làm chỉ là phóng đại cảm xúc ấy lên một chút, biến quá trình luyện thanh điệu thành một “màn biểu diễn nhỏ” của riêng mình.
Thanh Điệu Tiếng Trung || Đánh Dấu Thanh Điệu Bằng Màu Sắc
Phương pháp này có thể đòi hỏi thêm công sức, tùy vào phong cách học của bạn.
Đối với những người học bằng hình ảnh, một phương pháp ghi nhớ có thể hữu ích là mã màu.
Khi phải đọc một văn bản chứa đầy ký tự và câu, các thanh điệu có thể trở nên khó nhận biết.
Để đảm bảo đọc chính xác, bạn có thể gán mỗi thanh điệu với một màu khác nhau, đánh dấu từng ký tự theo màu sắc tương ứng, giúp bạn đọc đoạn văn trôi chảy và chuẩn xác hơn.
Tuy nhiên, phương pháp này có thể không phù hợp với tất cả mọi người, vì vậy không cần tốn thời gian tô màu nếu bạn thấy nó không giúp ích nhiều.
Ví dụ trên là từ từ điển Trung Quốc Pleco, điều này dẫn chúng ta đến gợi ý tiếp theo…
Thanh Điệu Tiếng Trung || Luôn Mang Theo Một Cuốn Từ Điển
Đừng lo lắng nếu bạn mắc lỗi khi giao tiếp với người nói tiếng Trung.
Sai lầm là điều tất yếu khi học ngôn ngữ.
Những lỗi này giúp bạn học hỏi và ghi nhớ đúng thanh điệu cho từng ký tự.
Mang theo một cuốn từ điển sẽ giúp bạn tự sửa lỗi, làm rõ tình huống và hy vọng bạn sẽ không lặp lại lỗi đó lần nữa.
Dĩ nhiên, một cuốn từ điển không phải lúc nào cũng cần thiết, bởi có rất nhiều ứng dụng hỗ trợ việc học thanh điệu mà bạn có thể dựa vào.
Một trong những ứng dụng mình khuyên dùng là Pleco, một từ điển tích hợp có chức năng đọc văn bản và hệ thống flashcard với tính năng nhập liệu bằng viết tay, hỗ trợ tối đa cho nhu cầu dịch thuật của bạn.
Review Ứng dụng Pleco (2020) – Bộ Hướng dẫn hoàn chỉnh
Review Ứng dụng Pleco 2020 – Pleco không chỉ là một ứng dụng mà còn là một phao cứu sinh cho bất kỳ người nước ngoài ở Trung Quốc trong thời gian ngắn nhất.
Thanh Điệu Tiếng Trung || Hát Và Luyện Tập Các Câu Nói Nhanh
Một trong những cách tốt nhất để giúp người mới bắt đầu làm quen với thanh điệu và phát âm tiếng Trung là hát các bài hát tiếng Trung và luyện các câu nói nhanh.
Để nói tiếng Trung với giọng chuẩn như người bản xứ, học viên cần đảm bảo luôn sử dụng ngữ điệu phù hợp và rèn luyện cơ miệng để tạo ra các âm thanh không phổ biến trong tiếng Anh.
Các câu nói nhanh trong tiếng Trung giúp người học mới nói với sự rõ ràng, tạo nền tảng cho giọng nói tự nhiên khi tiếp tục phát triển kỹ năng ngôn ngữ của mình.
Nhiều người học ở trình độ sơ cấp và trung cấp không mở miệng đủ rộng khi nói tiếng Trung, dẫn đến âm thanh bị nhấn nhá và không rõ ràng.
Tuy nhiên, khi hát, bạn phải mở miệng để tạo ra âm thanh và đảm bảo từng âm tiết đều nghe dễ chịu.
Khi đã thành thói quen, điều này sẽ ảnh hưởng tích cực đến cách bạn nói hàng ngày.
Bạn có thể thử nghe nhạc chủ đề của Peppa Pig hoặc SpongeBob nếu muốn những bài ngắn, dễ nhớ với các câu lặp lại!
Thanh Điệu Tiếng Trung || Nghe Radio Và Xem TV
Với những người học trung cấp hoặc nâng cao, nghe radio tiếng Trung hoặc xem TV tiếng Trung là cách tuyệt vời để luyện thanh điệu và phát âm.
Trong khi hội thoại cũng rất tốt để luyện tập, một lợi ích lớn của việc nghe ngôn ngữ Trung Quốc trong các phương tiện truyền thông là tất cả các thanh điệu đều được phát âm chuẩn, trong khi ở thực tế, đôi khi một số thanh điệu có thể bị lướt qua.
Từ các kênh tin tức quốc tế đến nhạc pop và chương trình văn hóa, có rất nhiều đài phát thanh tiếng Trung cho bạn cơ hội nghe các thanh điệu trong đời thực.
Ngoài ra, hoạt hình với các cụm từ lặp lại và phát âm rõ ràng cũng rất hữu ích.
Khi nghe, bạn có thể ghi nhớ các thanh điệu được sử dụng hoặc ghi chép lại để thử thách bản thân.
Dù bạn là người mới hay học viên trung cấp, tất cả chúng ta đều cần luyện tập thanh điệu thường xuyên.
Áp dụng bất kỳ chiến lược học tập nào trên đây sẽ giúp bạn phát âm và ghi nhớ thanh điệu một cách nhanh chóng!
Vậy là chúng ta đã có một hướng dẫn tuyệt vời về cách học thanh điệu tiếng Trung nhờ cô bạn Sam.
Hãy theo dõi Instagram của cô ấy (@chineselanguagestudygram) và kênh YouTube để có thêm nhiều nội dung bổ ích nhé!
Thanh Điệu Tiếng Trung || Câu Hỏi Thường Gặp
Có bao nhiêu thanh điệu trong tiếng Trung?
Có bốn thanh chính và một thanh nhẹ trong tiếng Trung.
Có cần phải học thanh điệu khi học tiếng Quan Thoại không?
Chắc chắn rồi, thanh điệu là phần quan trọng trong tiếng Quan Thoại.
Tuy nhiên, điều này không cần phải nghe có vẻ đáng sợ như bạn nghĩ.
Hãy nhớ rằng, bất kể ngôn ngữ nào bạn nói, bạn cũng sử dụng âm điệu trong cuộc sống hàng ngày. Ví dụ, trong tiếng Anh, một người có thể nói từ “mom” với nhiều âm điệu khác nhau.
Làm sao để ghi nhớ các thanh điệu?
Có một vài kỹ thuật bạn có thể sử dụng để giúp bạn ghi nhớ âm điệu tiếng Trung, bao gồm việc nói âm điệu kèm theo cử chỉ và phóng đại chúng.
Khi học từ mới, bạn có thể đánh dấu các âm điệu khác nhau bằng các màu sắc khác nhau để giúp bạn hình dung âm điệu của một từ khi nhớ lại.
Những âm điệu nào trong tiếng Trung thường khó học hơn đối với người không phải bản ngữ?
Âm điệu thứ hai và thứ ba thường là những âm điệu mà nhiều người hay nhầm lẫn.
Kết hợp các âm điệu theo mức độ khó sẽ giúp bạn quen với các sự kết hợp khác nhau và cách phát âm đúng mà sẽ xuất hiện trong các văn bản tương lai.
Có phải mỗi từ tiếng Trung đều có âm điệu không?
Có, tất cả các từ đều có âm điệu. Dù từ nào đi nữa, tất cả đều có âm điệu.
Có tài nguyên nào tôi có thể sử dụng để tra cứu âm điệu của các từ tiếng Trung không?
Một trong những gợi ý của chúng tôi là từ điển Pleco, hoạt động như một từ điển tích hợp, trình đọc tài liệu và hệ thống thẻ từ vựng với đầu vào chữ viết tay.
Nó được trang bị đầy đủ để hỗ trợ bạn với bất kỳ nhu cầu dịch thuật nào.